Aztecka epidemia rozwiązana po 500. latach?

500 lat temu choroba znana jako "cocoliztli" pochłonęła blisko 80 procent całej populacji Azteków. Naukowcy właśnie prawdopodobnie rozwikłali zagadkę wybuchu jednej z najbardziej śmiertelnych epidemii w historii ludzkości. 

W 1545 roku Aztekowie zaczęli cierpieć z powodu wysokiej gorączki, bólów głowy, krwawienia z oczu, ust i nosa. Śmierć zazwyczaj następowała w ciągu trzech, czterech dni od pojawienia się objawów. W ciągu pięciu lat aż 15 mln ludzi - szacunkowo 80 procent populacji - poniosło śmierć w wyniku epidemii o nazwie "cocoliztli". Słowo oznacza "zarazę" w języku Azteków - nahuatl. Jej przyczyna jest badana od prawie 500. lat. 

Najnowsze badania naukowców z Niemczech pozwoliły odrzucić teorię o ospie, odrze, śwince czy grypie jako podejrzanych chorób. Dzięki dowodom DNA znalezionych na zębach zmarłych ofiar epidemii udało się wyodrębnić jedną konkretną i najbardziej prawdopodobną przyczynę pogromu większości azteckiej społeczności. Śmierć milionów miał spowodować dur brzuszny, zwany także tyfusem, czyli ogólnoustrojowa choroba bakteryjna wywołana pałeczkami Salmonella enterica. 

"Cocoliztli z lat 1545-50 była jedną z wielu epidemii, które dotknęły Meksyk po przybyciu Europejczyków. Była drugą z trzech epidemii, które były najbardziej niszczycielskie i doprowadziły do największej liczby strat ludzkich" - powiedziała Ashild Vagene z Uniwersytetu w Tuebingen w Niemczech. "Przyczyny tej epidemii są dyskutowane od ponad wieku przez historyków, a teraz jesteśmy w stanie dostarczyć bezpośrednie dowody poprzez wykorzystanie starożytnego DNA, aby przyczynić się do rozwiązania tej długotrwałej historycznej kwestii". 

Vagene jest współautorem opracowania opublikowanego w czasopiśmie naukowym Nature Ecology & Evolution. 

Wybuch "cocoliztli" jest uważany za jedną z najgroźniejszych epidemii w historii ludzkości, przybliżoną do dżumy tzw. "czarnej śmierci", która w XIV wieku zabiła około 25 milionów ludzi w Europie Zachodniej - czyli około połowy populacji regionalnej. Europejscy kolonizatorzy rozprzestrzeniali choroby, gdy zapuszczali się do Nowego Świata, przynosząc bakterie, których lokalna ludność nigdy nie napotkała, a zatem nie była odporna na nie. 

Epidemia "cocoliztli" w 1545 roku w Meksyku i części Gwatemali pojawiła się zaledwie dwie dekady po epidemii ospy, która zabiła około 5-8 milionów ludzi w bezpośrednim sąsiedztwie hiszpańskich konkwistadorów. 

Drugi wybuch "cocoliztli" od 1576 do 1578 roku pochłonął pozostałą populację. 

"W miastach i dużych miastach wykopano wielkie rowy, a od rana do zachodu Słońca kapłani nie robili nic poza noszeniem zwłok i wrzucaniem ich do rowów" - wspomina franciszkański historyk i kronikarz tego okresu -  Fray Juan de Torquemada.

Nawet wtedy lekarze stwierdzili, że objawy nie pasują do lepiej znanych chorób, takich jak odra i malaria.

Naukowcy oświadczyli, że prawdopodobnie zdemaskowali winowajcę. Analizując DNA wyekstrahowane z 29 szkieletów zakopanych na cmentarzu "cocoliztli", znaleziono ślady bakterii Salmonella enterica, odmiany Paratyphi C. Wiadomo, że powoduje ona gorączkę jelitową, której przykładem jest wspomniany dur brzuszny. Podtyp meksykański rzadko powoduje dzisiaj infekcję u człowieka. Wiele szczepów salmonelli rozprzestrzeniało się za pośrednictwem zakażonej żywności lub wody i mogło dostać się do Meksyku z udomowionymi zwierzętami przywiezionymi przez Hiszpanów. Wiadomo, że Salmonella enterica była obecna w Europie w średniowieczu. 

"Przebadaliśmy wszystkie bakteryjne patogeny i wirusy DNA, dla których dostępne są dane genomowe, a Salmonella enterica była jedyną odkrytą bakterią." - powiedział współautor badań Alexander Herbig z Uniwersytetu w Tuebingen. 

Jest jednak możliwe, że niektóre patogeny były albo niewykrywalne, albo zupełnie nieznane. 

"Nie możemy powiedzieć z całą pewnością, że S. enterica była przyczyną epidemii "cocoliztli"" - powiedziała członek zespołu Kirsten Bos - "Uważamy, że należy ją uznać za silnego kandydata."

Źródło info: news.com.au

Źródło foto:  By Rosemania [CC BY 2.0], via Wikimedia Commons / By en:Bernardino de Sahagún (1499-1590), compiler. Original illustration by unknown 16th-century artist; this version of the drawing by unknown 16th-century copyist. [Public domain], via Wikimedia Commons / By Maunus (Own work) [Public domain], via Wikimedia Commons